Dwi’n hoff iawn cerddoriaeth, yn enwedig cerddoriaeth o Iwerddon, o’r Alban ac o Gymru. Teulu cerddorol yw nheulu i – mae fy mam yn canu mewn corau yn gyson ac yn canu’r piano o bryd i’w gilydd. Mae mrawd yn chwarae’r trymped a chwaraeodd y trombôn pan oedd e’n ifanc. Chwaraeodd ‘n chwaer y piano, y sielo ac y recorder, ond dydy nhad ddim yn chwarae unrhyw offerynnau.
Dechreuais innau chwarae’r piano pan o’n i’n saith oed, a chwaraeais am bum mlynedd. Ac wedyn, ar ôl i mi fethu yr arholiad cerddorol grâd 2, dechreuais chwarae’r clarinét a chwaraeais am saith mlynedd. Teimlais yn fwy brwdfrydig am chwarae’r clarinét na’r piano, felly ymarferais yn fwy aml a dysgais ef hyd at lefel eithaf uchel. Dysgais y sacsoffon ar fy mhen fy hun, a chwaraeais y clarinét bas am sbel hefyd. Ceisiais ddysgu’r gitâr a’r harmonica, ond heb mwy o lwyddiant.
Chwaraeais mewn bandiau yn yr ysgol, a mynychais ysgol cerddoriaeth lleol dwywaith yr wythnos lle chwaraeais mewn bandiau chwyth, bandiau mawr a cherddorfa. Canais yng nghôr yr ysgol am sbel hefyd.
Dechreuais chwarae y chwiban pan o’n i’n bymtheg oed a chwaraeais am bum mlynedd. Chwaraeais alawon o Iwerddon yn bennaf, dechreuais wrando ar cerddoriaeth o Iwerddon a syrthiais mewn cariad â’r iaith Gwyddeleg. Dyma y prif rheswm pam o’n i’n eisiau dysgu Gwyddeleg o hyn ymlaen.
Yn ystod fy ail blwyddyn yn y prifysgol, o’n i’n yn Taiwan, Japan a Tsieina a es i ddim â fy offerynnau. Na barheais chwarae nhw ar ôl ddes i adref, rhywbeth ydw i’n difaru yn fawr.
Pan es i i Glencolmcille ers dwy flynedd, dechreuais chwarae’r chwiban un waith eto, a dwi’n chwarae bron bod dydd bellach. Dw i’n canu caneuon yn y Wyddeleg, yn Aeleg yr Alban ac yn y Gymraeg yn aml hefyd. Ers i mi ddechrau dysgu Cymraeg, dw i wedi ymddiddori mewn cerddoriaeth yn y Gymraeg, yn enwedig roc a phop Cymraeg.
Ceol
Is breá liom ceol, go háirithe ceol as Éirinn, as Albain agus ón Bhreatain Bheag. Tá ceol ag beagnach gach éinne i mo theaghlach (ach amháin m’athair) – bíonn mo mháthair ag seinm an pianó agus bíonn sí ag canadh sna cóir chomh maith. Bíonn mo dheartháir ag seinm an stoc agus bhí sé ag seinm an trombón nuair a bhí sé níos óige. Bhí mo dheirfiúr ag seinm an pianó, an dordveidhil agus an fhliúit Shasanach.
Thosaigh mise an pianó a sheinm nuair a bhi mé seacht mbliana d’aois, agus bhí mé ag seinm ar feadh cúig bhliana. I ndiaidh theip an scrúdú ceoil grád 2 orm, thosaigh mé an chláirnéid a sheinm agus bhí mé ag seinm ar feadh seacht mbliana. Bhí mé níos díograiseach faoi an chláirnéid a sheinm na an pianó, dá bhrí sin, chleacht mé níos minice agus d’fhoghlaim mé í go dtí leibhéal measartha ard. D’fhoghlaim mé an sacsafón ar m’aonar, agus sheinm mé an dordchláirnéid ar feadh tamall freisin. Bhain mé triail as an giotár agus an orgán béil a fhoghlaim chomh maith, ach gan rath.
Sheinm mé i bannaí ar scoil, agus d’fhreastail mé scoil ceoil áitiúil dhá uair sa seachtain cá sheinm mé i bannaí gaoith, bannaí mór agus ceolfhoireann. Chanadh mé i cór na scoile ar feadh tamall freisin.
Thosaigh mé an fheadóg stáin a sheinm nuair a bhí mé cúig bliana deich d’aois. Sheinm mé foinn Gaelach go príomha, thosaigh mé ag éisteacht le ceol Gaelach agus thit mé i ngrá leis an Ghaeilge. Sin é an príomh-fhail atá mé ag iarraidh Gaeilge a fhoghlaim as sin amach.
I rith na dara bhliana dhom san ollscoil, bhí mé i Taiwan, sa tSeapáin agus sa tSín, agus níor thug mé m’uirlisí liom. Níor lean orm iad a sheinm i ndiaidh tháinig mé abhaile, rud éigin atá aithreachas orm faoi.
Nuair a chuaigh mé go Gleann Cholm Cille dhá bhliain ó shin, thosaigh mé an fheadóg stáin a sheinm arís eile, agus bím ag seinm beagnach gach lá anois. Bím ag canadh amhráin i nGaeilge, i nGaeilge na hAlbain agus as Breatnais go minic chomh maith.
