Category: Music

Atyniad pethau newydd

By Simon

Pan dw i’n dechrau dysgu rhywbeth newydd, fel y gitâr, dw i’n arfer teimlo yn gyffrous ac yn awyddus i ddysgu neu ymarfer bron bob amser mae amser rhydd ‘da fi. Gyda’r gitâr, gobeithio bydd y teimlad hwn yn cynyddu am amser hir. Sôn am fy ngweithgareddau eraill, fel dysgu ieithoedd, chwarae’r chwiban, jyglo, ayyb, weithiau dw i’n teimlo na mod i’n wneud cynnydd o gwbl, neu dw i’n mynd yn wysg ‘y nghefn. Weithiau dw i’n meddwl mod i’n ceisio gwneud gormod.

An dúil i rudaí nua

Nuair atá mé ag tosú rudaí nua a fhoghlaim, mar an giotár, bím corraithe agus bím fonn mór orm a fhoghlaim nó a chleachtadh beagnach gach uair atá am saoire agam. Leis an giotár, tá súil agam beidh an corraithe ag lean ar aghaidh go fadtéarmach. Leis mó ghníomhaíochtaí eile, mar teangacha a fhoghlaim, an fheadóg a sheinm, lámhchleasaíocht a dhéanamh, srl, ó am go ham tá mé ag mothaigh nach bhfuil mé ag lean ar aghaidh ar chor ar bith, nó go bhfuil mé ag dul ar gcúl. Uaireanta tá mé ag smaoineamh go bhfuil mé ag déanamh barraíocht.

Newyddion wythnosol

By Simon

Ces i wythnos dda iawn yr wythnos diwethaf. Nos Fawrth, es i i’r grŵp canu yn Llundain. Dim ond pump ohonon ni oedd yno, ond fe gawson ni amser da, a naethon ni cân newydd – “A Place in the Choir” gan Bill Staines – cân doniol iawn.

Nos Fercher es i i’r tŷ nghyfaill Steve, ac chwaraeon ni ychydig o alawon – fe ar y ffliwt, fi ar y chwiban. Yn ddiwethar, prynodd e clarinét hefyd, a ceisiais i chwarae e – dw i’n dal i allu chwarae a dw i’n bwriadu ailddechrau. Do i nghlarinét yn ôl o dŷ fy rhieini, lle mae e ar hyn o bryd, ar ôl Nadolig.

Bore Sadwrn ces i fy nhrydedd wers ar y gitâr – oedd hi’n da iawn. Dw i wedi dechrau dysgu ‘flatpicking’ a dw i’n ceisio gwneud tipyn bach o ‘fingerpicking’ hefyd.

Prynhawn Sadwrn a Sul, oedd hi’n braf a chynnes ac es i i’r promenâd i wneud sglefrolio gyda nghyfeillion. Wel, a dweud y gwir, sgwrsion ni gyda’n gilydd mwy na sglefiolion ni, fel arfer.

Nuacht na seachtaine

Bhain mé an taitneamh as an seachtaine seo caite. Oíche Mháirt, chuaigh mé chuig grúpa amhránaíocht i Lundain. Ní raibh ach cúig againne ann, ach bhain muid an-sult as, agus rinne muid amhrán nua – “A Place in the Choir” le Bill Staines – amhrán an-ghreannmhar.

Oíche Chéadaoin chuaigh mé i dteach mó chairde Steve, agus sheinn muid roinnt poirt – eisean ar an fheadóg mhór agus mise ar an fheadóg stáin. Le déanaí, cheannaigh sé cláirnéid freisin agus bhain mé triail as í a sheinm – is féidir liom í a sheinm go fóill agus tá fonn agam tosaigh an chláirnéid a sheinm athuair. Tabharfaidh mé mo chláiréid ar ais ó dteach mo muintir, cá bhfuil í ar faoi láthair, i ndiaidh Nollaig.

Maidin Dé Sathairn bhí mo thríú ceacht giotár ann – bhí sé go maith. Thosaigh mé ‘flatpicking’ a fhoghlaim agus bím ag triail giota beag ‘fingerpicking’ a fhoghlaim ar m’aonar freisin.

Tráthnóna Dé Sathairn agus Dé Domhnaigh, bhí an aimsir go breá agus chuaigh mé go dtí an promanád rothaíocht a dhéanamh leis mo chuid cairde. Bhuel, déanta na firinne, chaith muid níos am ag caint na rothaíocht a dhéanamh, mar is gnách.

Dysgwyr agus Gaeilgeoirí

By Simon

Yr wythnos hon, cwrddais â ferch o’r Weriniaeth Tsiec sy’n dysgu Cymraeg. Mae hi’n gwneud gradd Saesneg mewn prifysgol ym Mrâg ac yn dysgu Cymraeg ar ei phen ei hunan. Daeth hi o hyd i mi trwy fy wefan a dyn ni wedi bod yn sgwrsio yn Saesneg, Tsieceg a Chymraeg arlein yn ddefnyddio Skype. Un o’r grŵp canu ydw i’n mynychu bob nos Fawrth yn y Canolfan Iwerddon Hammersmith yn Llundain ydy Cymro-Cymraeg hefyd. Ymddengys bod dysgwyr a siaradwyr Cymraeg mewn cryn dipyn o leoedd annisgwyl.

Dw i’n gwneud cynnydd da gyda’r gitâr. Dw i wedi dysgu y rhan fwya’r cordiau sylfaenol ar gof a mae fy newidiadau cord yn mynd yn lyfnach a chyflymach yn raddol. Dw i’n mwynhau yn fawr chwarae’r gitâr a dw i’n penderfynol dysgu e yn dda iawn.

An seachtain seo, bhuail mé le cailín as Poblacht na Seice atá ag foghlaim Breatnais. Tá sí ag déanamh céim Béarla in ollscoil i bPrág agus ag foghlaim Breatnais ina haonar. Tháinig sí orm trí mó suíomh idirlín agus bímid ag caint le chéile as Béarla, Seicis agus Breatnais ar an idirlín trí Skype.

Sa rang amhránaíocht sa Lárionad Gaelach i Hammersmith, Londain a bhím páirt a ghlacadh ann, tá beirt Gaeilgeoirí ar a laghad, agus Éireannaich eile gan Gaeilge. Tá mé den bharúil nach bhfuil suim mór ag na Gaeilgeoirí Gaeilge a chaint, ach b’fhéidir go bhfuil cearr agam.

Tá mé ag dul chun cinn go maith leis an giotár. Tá mé i ndiaidh an chuid is mó de na corda bunúsacha ag foghlaim de ghlanmheabhair agus tá m’athraigh corda ag éirigh níos mín agus níos tapa de réir a chéile. Bain mé an sult as an giotár a chluich agus tá rún daingean agam é a fhoghlaim an-mhaith.

Tuning into language

By Simon

Language and music appear to be processed in the same parts of our brains, according to the results of research undertaken at Georgetown University Medical Center.

The research suggests that one part of the brain in the temporal lobes helps us to memorise information such as words and meanings in language and melodies in music. Meanwhile part of the brain’s frontal lobes helps us to learn and use the rules of language and music, such as sentence syntax and musical harmony.

More details of the project.

Some theories of the origins of language, such as this one, argue that singing developed before language and that the brain structures that originally evolved to enable us to sing were later adapted for language. This research provides possible support for such theories.

Gwers gyntaf

By Simon

My guitar

Nes i fy ngwers gyntaf ar y gitâr ddoe. Gofynnodd yr athro wrtha i llawer o gwestiynau am fy ngwybodaeth am y gitâr ac am gerddoriaeth a dysgais ef i mi dau cord syml ac sut i strymio hefyd. Heddiw prynais i fy ngitâr cyntaf – gitâr acwstig gan Vintage (y V300).

Rinne mé mo chéad cheacht giotár inné. Chuir an múinteoir go leor ceisteanna orm faoi m’eolas faoi an giotár agus an ceoil agus mhúin sé cúpla corda simplí liom agus cad é méaraigh a dhéanamh. Inniu cheannaigh mé mo chéad ghiotár – giotár fuaimiúil le Vintage (an V300).

Rinn mi mo chiad leasan giotar an-dè. Chuir an tidsear móran ceiste rium mu dheidhinn m’aithne mu an giotar is an ceòl agus theagaisg e mi feadhainn còrda simplidh is diasganaich a deanamh. An-duigh cheannaich mi mo chiad giotar.

Gitâr / Giotár / Giotàr

By Simon

Ddoe penderfynais ddechrau dysgu y gitâr o’r diwedd. Dw i’n meddwl amdano ers talwrn, a ddoe meddyliais “Pam lai?” – mae digon o awydd, arian ac amser ‘da fi. Dw i wedi darganfod athro ym Mrighton ar y we, a bydda i’n cysylltu â fe yfory. Yn gynta, bydd rhaid i mi prynu gitâr.

Inné chinn mé ar an giotár a fhoghlaim faoi dheireadh. Tá mé ag smaoineamh air ar feadh tamaill fhada, agus inné smaoinigh mé “Cén fáth nach dhéanaim?” – tá fonn mór, airgead agus am agam. Fuair mé múinteoir i mBrighton san idirlinn agus déanfaidh teagmháil leis amárach. Ar-dtús caithfidh mé giotár a cheannach.

An-dè chuir mi romham an giotàr ag ionnsachadh fa dheòidh. Tha mi a’ smaoineachadh air airson greis mhòr, agus an-dè smaoinich mi “Carson nach ionnsaich mi?” – tha dealas, airgead agus aimsir agam. Fhuair mi tidsear ann an Brighton agus cuiridh mi fios air a-màireach. An toiseach feumaidh mi ceannaich giotàr.

Dw i ‘nôl

By Simon

Ddes i ‘nôl o Brâg nos Sul ar ôl gŵyl ardderchog. Dinas hardd a diddorol yw Prâg, ac hoffwn i’n mynd ‘nôl cyn bo hir. O Brâg beiciais ar hyd yr afonydd Vltava ac Elbe hyd at Meissen yn yr Almaen gyda ddeuddeg o bobl eraill o Loegr, Cymru, Canada ac Awstralia, ac arweinydd o Wlad Pwyl. Oedd dwy Gymraes-Gymraeg yn y grŵp a sgwrsiais yn Gymraeg gyda nhw.

Beicion tua 30 milltir y dydd – pellter eitha cyffyrddus. Oedd y tywydd yn ddiflas yn ystod hanner cynta’r wythnos – cymylog a gwyntog gyda cryn dipyn o law – ond oedd hi’n braf ar ôl hynny. Arhoson mewn gwestai cyffyrddus gyda gymeriad mewn trefi hanesyddol a deniadol. Oedd y bwyd yn eitha blasus ac oedd digonedd ohonof.

Nos Fawrth, es i’r Hammersmith Irish Centre yn Llundain i gymryd rhan dosbarth mewn canu caneuon o Iwerddon. Meddyliais byddem yn canu ganeuon yn y Wyddeleg, ond y caneuon a ganon ni oedd i gyd yn Saesneg. Dim ots ‘da fi – dw i’n hoffi canu yn unrhyw iaith. Mae hi’n haws cofio geiriau caneuon yn Saesneg hefyd. Mae’r tiwtor yn dda iawn, mae’r pobl eraill yn y dosbarth yn neis, a mwynheais yn dda iawn.

Ar ais arís

Tháinig mé ar ais ó Phrág oíche Dhomhnaigh i ndiaidh saoire iontach. Is cathair álainn agus suimiúil í Prág, agus ba mhaith liom ag dul ar ais go luath. Ó Phrág rothaigh mé i rith na n-aibhneacha Vltava agus Elbe go Meissen sa Ghearmáin le dáréag daoine eile as Sasana, ón Bhreatain Bheag, as Ceanada agus ón Astráil, agus eolaí ón Pholainn. Ina measc bhí beirt bhan atá Breatnais acu agus rinne mé comhrá Breatnaise leo.

Rothaigh muid thart ar 30 míle gach lá – ní raibh sin ró-fhad, is dóigh liom féin. Bhí an aimsir go dona ar dtús – scamallach agus gaofar le cuid mhaith báisteach – ach bhí sé níos fearr i ndiaidh sin. D’fhán muid in óstáin compordach le caractar i mbailte stairiúil agus tarraingteach. Bhí an bia réasúnta blasta agus bhí go leor ann.

Oíche Mháirt chuaigh mé go dtí an Irish Centre i Hammersmith páirt a ghlacadh i rang ar an amhránaíocht Éireanach. Shíl mé go mbeadh na hamhráin as Gaeilge, ach bhí siad uilig as Béarla. Is cuma liom – is maith liom amhráin a chanadh in aon teanga agus tá sé níos éasca liricí as Béarla a chuimhneamh chomh maith. Tá an teagascóir an mhaith, tá na daoine eile deas, agus bhain mé an-sult as an rang.

Gŵyl y banc

By Simon

Oedd hi’n braf ddoe – heulog a phoeth gyda gynt ysgafn – er oedd hi’n gŵyl y banc. Oedd hi’n braf dros y sul hefyd – newid neis ar ôl y tywydd diflas y gawson ni’n ddiweddar. Nes i cryn dipyn o bethau ar Omniglot yn y boreau, ac yn prynhawniau bues i ar y promenâd yn sglefrolio neu yn siwglo.

Cwrddais i âr un o’r nghyfeillion – hogyn sy’n chwarae y ffliwt – a phenderfynon ni’n cael sesiwn fach yn ei fflat bob Nos Iau. Gobeithio bydd ei gyfeillion sy’n chwarae y ffidl a’r gitar yno hefyd. Byddan ni’n ceisio dysgu o leiaf un dôn newydd bob wythnos.

Ddoe dw i’n wedi penderfynu gwneud cwrs mewn canu caneuon o Iwerddon yn y Canolfan Iwerddon yn Hammersmith, Llundain. Bydd y cwrs yn dechrau yng nghalon mis Medi, bydd e’n para am ddeng wythnos, a bydd e’n digwydd bob Nos Fawrth. Dw i’n edrych ymlaen yn eiddgar ato fe.

Lá saoire banc

Bhí lá breá ann inné – grianmhar agus te le gaoth éadroma – cé go raibh lá saoire banc ann. Bhí an aimsir go breá ag an deireadh seachtaine chomh maith – athrú deas i ndiaidh an aimsir uafásach a bhí ann le déanaí. Rinne mé cuid mhaith rudaí ar Omniglot ar maidin, agus tráthnóna bhí mé ag scátáil agus ag déanamh lámhchleasaíocht ar an promanád.

Bhuail mé le cara – buachaill a bhíonn ag seinm an fheadóg mhór – agus bheartaigh muid seisiún ceoil beag a dhéanamh gach oíche Déardaoin in ar árasán. Tá súil aige go mbeidh ar chara eile ann – fidléir amháin agus giotáraí. Bhain muid triail as port nua amháin ar a laghad a fhoghlaim gach seachtaine.

Inné bheartaigh mé cúrsa amhránaíocht sa Lárionad Gaelach i Hammersmith, Londain a dhéanamh. Beidh an cúrsa ag tosú i mí Mheán Fómhaira agus beidh sé ann gach oíche Mháirt ar feadh deich seachtaine. Tá mé ag súil go mór leis.

Bank holiday

It was a nice day yesterday – sunny and warm with a light breeze – even though it was a bank holiday. The weather was good over the weekend as well – a nice change after the horrible weather we’ve been having recently. I did quite a few things on Omniglot in the mornings, and spent the afternoons skating or juggling down on the seafront.

Yesterday I met up with a friend who plays the flute and we arranged to meet up at his place on Thursday evenings for a music session. He hopes to persuade some other friends to come as well – a fiddler and a guitarist – and we’ll try to learn at least one new tune a week.

I’ve also decided to sign up for a course in Irish singing at the Hammersmith Irish Centre in London. The course starts in September, takes place on Tuesday evenings and will last for ten weeks. I’m really looking forward to it.